Naar archief - Boeken

Category: Boeken

Onderwerp: WOII

Schrijver of ontvangen van: Piet Pruijssers

Archief no Heemkunde: 13K1 Bron: Bruggeske 2023-1

Afbeelding

Boek ‘Joodse onderduikers en moedige mensen in Sprang-Capelle’ geschreven door Piet Pruijssers
	Trouwfoto huisarts Joor Bastiaan Verhey en zijn vrouw Leonie Verhey-van de Mandele.
Jos van Wijlen, leider van de verzetsgroep André die in Sprang-Capelle actief is.
	Dokter N.J. Gerlach kwam in 1943 als onderduiker naar Sprang-Capelle. Deze foto is van na de oorlog. De dokter rijdt visites per motorfiets.
Joor Bastiaan Verhey en zijn vrouw Leonie Verhey-van de Mandele in 1967. Joor zat tijdens WO 2 in het verzet, hadden onderduikers en zorgde voor onderduikadressen.
	Boomplant ceremonie familie Verhey.
Toespraak dokter J.B. Verhey in de samenkomst bij de boomplant ceremonie.
	Karel Brouwers, die met zijn vrouw Soetje Brouwers-Mandemakers op de Nieuwevaart 65 een zuivelwinkel hadden. Zij hadden tijdens WO 2 onderduikers in huis.
Soetje Brouwers-Mandemakers staande voor de winkel die ze samen met haar man had. Zij hadden tijdens WO 2 onderduikers in huis.
	Het gezin van Salomon Cohen en Dora Cohen-Blok en hun kinderen Lion Cohen, Bernard Cohen en Betty Cohen. Tijdens WO 2 zat zij, en later hij, bij de familie Brouwers-Mandemakers aan de Nieuwevaart 65 ondergedoken.
Uitreiking ‘Rechtvaardigen onder de volkeren’ 1992. Midden Soetje Brouwers-Mandemakers en Lion Cohen die tijdens WO 2 bij haar ondergedoken zat.
	Soetje Brouwers-Mandemakers met Eint Ockels burgemeester van Sprang-Capelle.
Uitreiking Yad Vashem medaille aan Karel (postuum) en Soetje Brouwers-Mandemakers. Vlnr: Dochter Tonnie de Geus-Brouwers, moeder Soetje Brouwers-Mandemakers en Ed Nijpels burgemeester van Breda.
	Gedenkmuur in de ‘De muur van Eer’ met de naam van Karel en Soetje Brouwers-Mandemakers op de onderste tegel.
Vlnr: Soetje Brouwer-Mandemakers, Lion Cohen en Tonnie de Geus-Brouwers.
	Postkantoor Vrijhoeve en woonhuis familie Gouda.
Uitreiking Yad Vashem onderscheiding 1995. Vlnr: Benjamin Ricardo en Henny Gouda. ‘Moeder’ en (ondergedoken) zoon.
	Jacoba Debora Ricardo-Jessurun moeder van Benjamin.
Dr. Benjamin Israel Ricardo. Opa van Bennie (1872-1944). Dr. Benjamin Israel Ricardo. Benjamin Israel Ricardo (Amsterdam, 1 juli 1872 – Auschwitz, 23 mei 1944) was een rabbijn van de Portugees-Israëlietische Gemeente in Amsterdam. Hij was de eerste rabbijn in Nederland die de doctorstitel behaalde.^[1] Op 31 mei 1917 promoveerde hij aan de Gemeente Universiteit van Amsterdam tot doctor in de klassieke letteren op een proefschrift getiteld De praepositionis παρα [para] usu atque significatione in Pentateuchi versione Alexandrina. In 1923 werd hij benoemd tot adjunct-rabbijn van de Portugees-Israëlietische Gemeente te Amsterdam. In 1928 volgde zijn benoeming tot rector van het Portugees-Israëlietisch Seminarium Ets Haim. In 1928 werd hij tevens benoemd tot Ab Bet Din, voorzitter van de rabbinale rechtbank van de Portugees-Israëlietische Gemeente te Amsterdam. Hij was tijdens het interbellum een aantal jaren voorzitter van de Nederlandse afdeling van de Mizrachie. (wikipedia)
	Willem Haverhals.
Adriana Haverhals-Groenenveld.
	Het huis in oorlogstijd met heggetje en hekje.
Het huis in 2021
	Piet Haverhals en Hendrika Haverhals. (Broer en zus.)
Schoolfoto. Vlnr: Juffrouw Dina Rozenbrand, Lenie Sterrenburg, Bob Haverhals (Bernard), Hannie Pruijssers en Henk Pruijssers.
	Piet Haverhal en Hendrika Haverhals-Groeneveld en hun 8 kinderen. (Hendrika, Pieter, Eimert (jong overleden), Eimert, Marinus, Maria, Hendrik, Johanna, Adriaan, Willem.)
De familie Polak, Conny bij tante op schoot en Bob staat links naast tante. Het is voor mij onduidelijk wie nu op deze foto staat, behalve dan de twee genoemde kinderen [jk].
	Bob Velleman in het Israëlische leger.
Trouwfoto Bob (nu Issachar) en Mazal Velleman.
	Trouwfoto van Conny de Leeuw-Velleman en Max de Leeuw.
Het echtpaar Issaschar Velleman (Bob) & Mazel Velleman- … (1921).
	Op 20 december 2001 ontvangt Jana Haverhals de onderscheiding ‘Rechtvaardigen onder de volken’ in ontvangst.
Barend Velleman en Constance Velleman zijn ondergedoken bij Adriaan Haverhals in de Heistraat. Hun ouders (elders ondergedoken) worden in september 1942 in de Heistraat opgepakt, op transport gesteld en op 22 oktober 1942 vermoord in Auschwitz.
	Onderduikadres van Adriaan Kemmeren en Adriana Cornelia Kemmeren-Nouws waar Eljakim Alvares Vega en zijn vrouw Martha Alvares Vega-Wijler en Jan Willem en Mart Rutgers ondergedoken waren.
Adriaan Kemmeren die, samen met zijn vrouw, Joodse onderduikers in huis had.
	Cor Kemmeren-Nouws die, samen met haar man, Joodse onderduikers in huis had.
Neergestort Engels vliegtuig in Sprang-Capelle.

Het echtpaar Eljakim en Martha Alvares-Vega dat bij de van Kemmerens was ondergedoken.
	Opa en Oma Alvares Vega met hun kleinkinderen. (Zij zaten ondergedoken bij Van Kemmeren)

Het schoolhuis waar Gershon Eisenmann en Mechel Jamenfeld ondergedoken zaten.
	De familie Krijl. Vlnr: Jantje Kruijl-Schoemaker, Harold Krijl, Marion Krijl, Mechel Jamenfeld, Gershon Eisenmann en Jan Krijl. De twee kinderen Mechel en Gershon zijn Joodse onderduikers.
De drie kinderen Eisenman die op verschillende adressen waren ondergedoken. Vlnr: David Eisenmann, Gershon Eisenmann en Ruth Eisenmann in 1942. Gershon zat ondergedoken bij de familie Krijl.
	Gershon Eisenmann en Ruth Eisenmann in 1942. Gershon zat ondergedoken bij de familie Krijl.
Herdenkingstegeltje van Gershon Eisenmann die bij de fam. Krijl ondergedoken zat.
	Uitreiking Yad Vashem aan de postuum als Rechtvaardigen onder de volkeren aan Jan Krijl en Jantje Krijl-Schoemaker (2017).
Gershon Eisenmann Gershon Eisenmann, een bestuurlijke prominent binnen Joods Nederland, is op 82-jarige leeftijd overleden. Jarenlang maakte hij deel uit van het bestuur van het Nederlands Israëlitisch Kerkgenootschap (NIK). Tevens was hij onder meer bestuurder voor het Joods Bijzonder Onderwijs (JBO) en het Nederlands Israëlietisch Seminarium. Ook zette hij zich bestuurlijk in voor enkele Joodse fondsen. Eisenmann woonde al ruim twintig jaar in Jeruzalem, waar hij ook gestorven is. Hij was de vader van CIDI-voorzitter en het Amsterdamse oud-VVD-deelraadslid Ronnie Eisenmann. Minder draagkrachtige geloofsgenoten Op de site van het NIK wordt Gershon Eisenmann herdacht. ‘102 jaar geleden overleed in Amsterdam Gershon Eisenmann, de grootvader waarnaar de nu overleden kleinzoon is vernoemd. De gelijkenis in naam, in actieve inzet en het gedenken na hun dood, is verbluffend. Ook die Gershon Eisenmann was uitzonderlijk intensief en op breed terrein bestuurlijk actief ten bate van de kehilla en van Joodse kennisoverdracht. Beiden hielden zich bezig met de zorg voor de minder draagkrachtige geloofsgenoten, beiden ook met het vizier gericht op Israël’, aldus het NIK.	Gershon Eisenmann overleden op 24 mei 2020. Gershon zat als kind ondergedoken bij de familie Kruil-Schoemaker.
Grote staat van dienst De lofrede is niet voor niets, want bestuurlijk gezien had de deze week overleden Eisenmann een grote staat van dienst. Het bestuurslidmaatschap van het NIK – hij was onderdeel van de Permanente Commissie, PC of ‘het bestuur’ – was de laatste functie die hij aannam voordat hij aliya maakte. Eerder was hij onder andere voorzitter geweest van de NIISA, de Friedmann’s Stichting en het fonds Clientje van Aalst. Ook was Eisenmann bestuurder voor het JBO, het Nederlands Israëlietisch Seminarium en het Doodgraverscollege van de Joodse Gemeente Amsterdam. Verder was Eisenmann een van de stichters van de sjoel in de woonwijk Buitenveldert. Die synagoge werd in de jaren zestig opgezet en ingewijd. Kennis van de minhag Binnen de PC maakte Eisenmann zich sterk voor goede verhoudingen tussen het bestuur en het rabbinaat. ‘Zijn grote Joodse kennis, zijn jarenlange bestuurlijke ervaring en zijn minzame persoonlijkheid vormden een zeldzame mix die hem groot respect en persoonlijke waardering opleverden bij zijn bestuurlijke collega’s en bij het corps der geestelijkheid’, aldus het NIK. Zijn vader, die in de jaren zestig ook bestuurder van dit kerkgenootschap was, gaf hem de belangstelling voor en kennis van de minhag mee. Zijn moeder wist hem te interesseren in het mizrachi zionisme – religieus zionisme. Zonen ook actief Net als dat Eisenmann zijn maatschappelijk en Joodse engagement van zijn ouders meekreeg, zo gaf hij zijn kennis ook door aan zijn zonen Jaïr en Ronnie Eisenmann. Beiden zijn nog steeds maatschappelijk actief en zetten zich op niveau in voor Joods Nederland. Zijn beide zoons zag hij in zijn voetsporen treden als initiatiefnemers van een jeugd-minjan op sjabbat in Amsterdam (in het eerste Maimonides-gebouw in de Noordbrabantstraat) en later van de AMOS-sjoel. Zoon Ronnie zou voorzitter van de NIHS worden en jaren later deelraadslid voor de VVD in stadsdeel Zuid worden. Ook bekleed die momenteel het voorzitterschap van het CIDI. Zoon Jaïr is eveneens actief. Hij zette onder meer de Stichting Gilat op, voor ernstig zieke kinderen in ziekenhuizen en ter nagedachtenis van zijn eigen kind. Door Kemal Rijken Publicatie:28 mei 2020
	Het gezin Frohman. Vlnr: Abraham Wadja Frohman, Beirius en Fajga Frohman-Froman, waarvan Berius (Dov) Frpj, am pmdergeplem zat bij familie van Tilborgh-Verhagen.
Toon en Janneke van Tilborgh voor hun winkel.
	Vlnr: Cor van Tilborgh, Toon van Tilborg, ‘Bertje van Tilborgh’ en vader Anthonie van Tilborgh (Toon). Bertje van Tilborgh is het ondergedoken kind Dov Froman met zwarte pet om zijn zwarte haar te verbergen.
Christelijke school gezien vanaf de tuin van de buren. De school waar ‘Bertje van Tilborgh’ op zat. Bertje was het kind Dov Froman die bij de Van Tilborgh ondergedoken zat.
	Familiefoto gezin Van Tilborgh. Vlnr zittend: Cor van Tilborgh, vader Antonius van Tilborgh (Toon), ‘Bert van Tilborgh’ (Dov Froman), Jenneke van Tolborgh-Verhagen en Toon van Tilborgh. Staande: Jet van Tilborgh en Rie van Tilborg.
De ouders van Dov Froman, die bij de familie Van Tilborgh zat ondergedoken, Abraham Frohman en Fajga Frohman-Frohman. Zij overleefde kamp Auschwitz niet.
	Dov Frohman Bentchowsky, schuilnaam Bert van Tilborgh. Dov Frohman werd geboren in maart 1939 in Amsterdam , vijf maanden voor het begin van de Tweede Wereldoorlog . Zijn ouders waren Abraham en Feijga Frohman, Poolse joden die begin jaren dertig naar Nederland waren geëmigreerd om te ontsnappen aan het opkomende antisemitisme in Polen . In 1942, na de Duitse inval in de Lage Landen en toen de greep van de nazi's op de Nederlandse joodse gemeenschap toenam, besloten zijn ouders hun kind af te staan aan kennissen in het Nederlandse verzet die hem onderbrachten bij de Van Tilborghs, een orthodox-christelijke boerenfamilie die woonde in het dorp Sprang-Capelle in de regio Noord-Brabant, vlak bij de Belgische grens. De Van Tilborghs verborgen Frohman gedurende de oorlog. Zijn ouders werden vermoord in de Holocaust . ^{[ 2 ] (wikipedia)}
Dov Frohman Bentchowsky, schuilnaam Bert van Tilborgh, in de onderzoeksruimte van Intel.
	Kinderen Van Tilborgh op bezoek in Israël (1984) waar zij o.a. een boom planten en plaquette onthullen. Vlnr: Mevrouw Mazzali, Dov Frohman alias ‘Bert van Tolborgh’, Jet van Tilborgh, Toon van Tilborgh en Cor van Tilborgh.
De drie ‘broers’ op een foto. Vlnr: Cor van Tilborgh, Dov Frohman alia Bert van Tilborgh, en Toon van Tilborgh.
	Gezin Spiro. Helemaal achteraan Barend Spiero. Daaronder vlnr: Dela Spiero, Anneke Spiero, een vriendin van Anneke (Selma), Mientje Spiero en Gientje Spiero. Onderste rij vlnr: Fientje Spiero, moeder Mathilda Spiero- …, vader Simon Spiero en Arie Spiero.
Simon Spier voor zijn muziekwinkel. Hij zat tijdens WO-2 ondergedoken bij weduwnaar Adriaan van Oosterhout op nu Julianalaan 80, samen met zijn vrouw en dochter Gientje.
	Van der Duinstraat 86. Hoos van der Schans en haar zuster Bertha Colijn waar Fietje en Anneke Spiero ondergedoken zaten.

Mevrouw S.L. van Coevorden-Spiero. Zij heeft ondergedoken gezeten bij Hoos van der Schans en Bertha Colijn. Later op Huis Zuidewijn als dienstmeisje (met zus Anneke). Op dit adres heeft ze een slechte tijd gehad.

Alexandria Book Library

a07239

Afbeelding